Şərurdagörməli yerlər
Əgər siz Naxçıvana səfər etməyi planlaşdırırsınızsa, o zaman muxtar respublikanın cənub-qərbində yerləşən Şərur rayonunu siyahınıza əlavə etməlisiniz. Bu səfər tarix həvəskarları üçün xüsusilə maraqlıdır, çünki rayon ərazisində mağaralar, qədim yaşayış məskənləri, nekropollar və digər maddi-mədəniyyət qalıqları mövcuddur.
Ümumiyyətlə, Şərurun yaranma tarixi ibtidai dövrlərə gedib çıxır. Burada aparılan arxeoloji tədqiqatlar ilk yaşayış məskənlərinin hələ daş dövründə yarandığını sübut edir. Ovçulartəpə, Qız qalası, Oğlanqalada aparılan qazıntılar sayəsində bu bölgədə məskunlaşmış qədim tayfaların həyat tərzi təsvirlərini müşahidə etmək mümkündür. Arpaçayın sol sahilində, Dizə kəndində yerləşən Ovçulartəpə yaşayış məskəni Eneolit və İlk Tunc dövrlərinə aiddir. Arxeoloji qazıntılar zamanı burada müxtəlif tikililər, keramika məmulatları, tunc və sümükdən hazırlanmış alətlər aşkar edilmişdir. Həmçinin üzərində keçi təsvirləri olan gil qablar Naxçıvanda professional təsviri sənətin 8 min il tarixi olduğunu sübut edir. Şərurda bir digər mühüm mədəniyyət mərkəzi Dizə kəndinin şimalında yerləşən Qız qalası yaşayış yeridir. Alimlər nekropolda aşkar edilmiş insan skeletlərinin qalıntılarına əsasən bu yaşayış yerinin Orta Tunc dövrünə aid olduğunu bildirirlər. Dağın üzərində salınmış Oğlanqala adlı qədim yaşayış yerində isə Narınqalanın qalıqlarını görmək olar. Yaşayış yerində аşkаr оlunmuş mаtеriаllаrın əksəriyyəti sахsı məmulаtındаn ibаrətdir və Dəmir dövrü mədəniyyətinin nümunələri kimi təsnif edilir.
Şərurda 1500 metr yüksəklikdə yerləşən Qazma mağarası isə eramızdan 100-90 min il bundan əvvələ aid yaşayış məskənidir. Bu yer ilk dəfə 1983-cü ildə arxeoloji ekspedisiyanın kəşfiyyat işləri zamanı qeydə alınıb. Mağaradan tapılan sümük qalıqlarının əksəriyyətinin iri heyvanlara məxsus olması göstərir ki, Qazma sakinlərinin həyatında ovçuluq xüsusi yer tutub.
Həmçinin 19-cu əsrə aid Cəlilkənd buzxanasına da baş çəkə bilərsiniz. Eyniadlı kənddə yerləşən bu qədim yerdə yerli əhalinin əvvəlki dövrlərdə ərzaq və müxtəlif dərman vasitələrini necə saxladığını görmək mümkündür. Bununla yanaşı, Şərurun Xanlıqlar kəndində təxminən XVI-XVII əsrlərdə tikilmiş qədim Parçı İmamzadəsi adlanan ziyarətgah var. Bu ərazi əvvəllər adını götürüldüyü Parçı kəndinə məxsus olub. Kənd sakinlərinin dediyinə görə, burada şiələrin yeddinci imamı Museyi-Kazımın oğullarından olan İbrahim ibn Musa dəfn olunub. Əsrlərdir ki, bölgə əhalisi və qonaqlar onun xatirəsinə tikilmiş bu imamzadəni ziyarətə gəlirlər.
Şərur nəinki Naxçıvanın, bütov Azərbaycan mədəniyyətinin güzgüsü rolunu oynayır. Qədim dövrlərdən orta əsrlərə aid memarlıq abidələri ilə bu ərazi dünyanın hər yerindən tarix həvəskarlarını özünə cəlb edir.
