XınalıqdaQafqaz dağlarının fəthi
5000 illik möhtəşəm tarixə malik Xınalıq kəndi Quba şəhərindən 57 km məsafədə, Bazardüzü, Tufandağ, Şahdağ və Qızılqaya zirvələrinin əhatəsində, dəniz səviyyəsindən 2 000 metr yüksəklikdə yerləşir. Xınalıq özündə ən zəngin etnoqrafik dəyərləri daşıyan əfsanəvi yaşayış məntəqəsidir. Kənddə dağlar dik və sıldırımlı olduğundan evlər bir-birinə çox sıx tikilib və hər bir evin damı ondan yüksəkdə yerləşən digər evin həyətidir.
Qədim Qafqaz Albaniyası tayfalarından sayılan Xınalıq əhalisi tamamilə nadir bir dildə - “Kətş” dilində danışırlar. Kənd sakinləri və yerli bələdçilər Xınalığın təbliğatında canla-başla çalışır və tez-tez qonaqları evlərinə dəvət edir, onlar üçün çay süfrəsi açırlar. Ləzzətli samovar çayından sonra kəndin ən yüksək yerində Cümə məscidini ziyarət edə bilərsiniz. Bundan başqa, kənddə Şeyx Şalbuz, Əbu Müslim, Pir Comərd məscidləri və Atəşgah məbədi var.
Xınalıqlılar tarix boyu köçəri heyvandarlıqla məşğul olub və minlərlə ailə dağlıq və düzənlik zonaları əhatə edən “Köç yolu” marşrutu boyunca bu ənənəni davam etdirir. Çox qürurvericidir ki, UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 45-ci sessiyasında Azərbaycanın “Xınalıq və Köç yolu mədəni landşaftı” adlı nominasiya ərazisi Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib. Ümumdünya İrs Ərazisi Xınalıq kəndi də daxil olmaqla, yerli əhalinin istifadə etdiyi ətraf yaylaq və qışlaq ərazilərini həmçinin onların arasında uzunluğu 200 km-dən çox olan tarixi Köç yolunu əhatə edir.
