Qarabağ xanlarının yadigarıŞuşanın memarlıq irsi
Tarixən 17 məhəllədən ibarət Şuşada hər məhəllənin öz məscidi olmuşdur. Lakin bu məscidlər arasında XIX əsrdə İbrahimxəlil xanın qızı Gövhərağanın sifarişi ilə Qarabağın bir çox məşhur memarlıq nümunələrinin banisi memar Kərbəlayi Səfixan Qarabaği tərəfindən tikilmiş Yuxarı Gövhərağa və Aşağı Gövhərağa məscidləri xüsusi yer tutur. Bundan əlavə, vaxtilə şöhrəti nəinki Şuşaya, bir sıra ölkələrə də yayılan bu memarın əsərlərindən biri də XIX əsrə aid Saatlı məscididir. Məsciddə ornamentlər qorunub saxlanılmaqla bərpa işləri aparılmışdır.
Vaqifin və Bülbülün irsini sevənlər Şuşada Vaqifin muzey-məqbərəsi və Bülbülün ev-muzeyini ziyarət edə bilərlər. İbrahimxəlil xanın vəziri, öz dövrünün mütəfəkkiri və Azərbaycan poeziyasının böyük siması Molla Pənah Vaqifin xatirəsinə 1982-ci ildə ucaldılmış görkəmli məqbərə Cıdır düzündə, elə şairin məzarı üstündə tikilmişdir və 2021-ci ildə yenilənmişdir. 2021-ci ildə aparılan bərpa-quruculuq işlərindən sonra həm də əbədi sənətkarımız Bülbülün ev-muzeyi yenidən fəaliyyətə başladı. Belə ki, ev-muzeyin 1788-ci ildə inşa edilmiş binası və ona məxsus həyətyanı sahə tarixi görkəmini saxlamaqla restavrasiya olunmuşdur. Muzeyin binasında Bülbülün ekspozisiyası qurulub, həyətdə isə onun büstü ucaldılıb.
Şuşada yerləşən diqqətəlayiq tarixi-memarlıq nümunələrindən biri Mehmandarov nəslinin nümayəndələri tərəfindən inşa olunmuş Mehmandarovların malikanə kompleksidir. XVIII əsrə aid yaşayış kompleksinə böyük yaşayış binası, kiçik yaşayış binası, ailə məscidi və bulaq daxildir. 2021-2023-cü illərdə yaşayış komleksində aparılan bərpa işləri zamanı milli elementlər ilə bərabər ən müasir interyer elementlərindən istifadə edilmiş, abidənin ilkin görkəmi geri qaytarılmışdır.
